Chinese coupplannen Noord-Korea?
Er zijn twee 'conceptuele raamwerken' om naar de Noord-koreaanse crisis te kijken. De eerste, dominant in de media, is dat Noord-Korea een immense dreiging is voor de wereldvrede waartegen met succes nu maatregelen worden genomen - zie de Veiligheidsraadresolutie die dit weekend werd aangenomen. De tweede, mijns inziens aanzienlijk rationelere analyse, beschrijft een Noordkoreaanse staat die ernstig verzwakt is door allang doorgevoerde unilaterale Amerikaans sancties. De regerende elite wordt bovendien belaagd door concurrerende krachten in het binnenland en speelt haar laatste machtsmiddel, een beginnend kernwapenprogramma, uit om haar positie te handhaven. De hieronder aangehaalde artikelen ondersteunen mijns inziens het tweede beeld.
Een artikel in de Sunday Times van juli, vlak na de mislukte rakettest, beschrijft het succes van de economische oorlog die de VS al voerde tegen het Noordkoreaanse regiem. (West mounts 'secret war'to keep nuclear North Korea in check, Michael Sheridan, Far East Correspondent The Sunday Times, July 09, 2006)
Dit artikel werpt een ander licht op de huidige crisis: Noord-Korea reageerde met de kernproef op extreme druk die al werd uitgeoefend buiten de diplomatieke kanalen om, oa via het Proliferation Security Initiative.
Het tweede artikel van AP, 15-10-2006, versterkt dit beeld: de atoomtest is simpelweg een poging om tot onderhandelingen te komen op een manier die de positie van het huidige regiem behoudt.
“Recent moves by Kim that have drawn world attention missile launches in July as well as the reported nuclear test may have been carefully calculated to ignite a crisis but stop short of conflict.
Given Kim's limited options, the provocations may be the only signal Kim is able to send and maintain power, trying to avert a regime change that also would have dangerous and unpredictable fallout for the world.” (AP, 15 okt 2006)
Het derde artikel gaat een stap verder en speculeert over tekenen die er op wijzen dat de Chinese regering een coup wil ondersteunen van een pro-Chinese factie die momenteel niet aan de macht is in Noord Korea.
“Ahead of yesterday's Security Council vote, some in Beijing argued against heavy sanctions on North Korea for fear that these would destroy what remains of a pro-Chinese "reformist" faction inside the Democratic People's Republic of Korea.
"In today's DPRK Government, there are two factions, sinophile and royalist," one Chinese analyst wrote online. "The objective of the sinophiles is reform, Chinese-style, and then to bring down Kim Jong-il's royal family. That's why Kim is against reform. He's not stupid." (Michael Sheridan in The Australian/16-10-2006)
Hiermee wordt ook het verschil tussen het Amerikaanse en Chinese beleid duidelijk: de Amerikaanse regering stuurt aan op een open confrontatie via het onderscheppen van Noordkoreaanse schepen op volle zee (onder de afspraken gemaakt in het Prolieratioon Security Initiative, waar Nederland ook lid van is). Zulke onderscheppingen kunnen heel goed uitlopen op een oorlog. China wil (samen met Zuid Korea) koste wat kost stappen vermijden die naar zo een confrontatie leiden. Zie bijvoorbeeld de International Herald Tribune vandaag 16-10-2006:
“Questions over the effectiveness of the Security Council's punitive sanctions on North Korea for its claimed nuclear test grew Sunday, as both South Korea and China - the North's two most important trading partners - indicated that business and economic relations would be largely unaffected.
A day after the Council unanimously passed the resolution, following nearly a week of intensive diplomatic negotiations, the South Korean government said it would still pursue economic projects with North Korea, including an industrial zone and tourist resort in the North. Those projects are not explicitly covered by the Security Council resolution, but they are an important source of hard currency for the North.”
Het is daarom aannemelijk dat de enige manier waarop de Chinese regering een niet-chaotische wijziging van het Noordkoreaanse beleid voor mogelijk houdt, een coup in Noord-Korea is. Daarbij past een reeks maatregelen die de zittende regering treffen, maar niet zodanig dat er een militaire confrontatie uit voortvloeit. Tenslotte is relevant dat Japan het Amerikaanse streven ondersteunt, wellicht omdat dit het streven van de Japanse regering naar een offensief buitenland beleid, zal helpen. Zie in de IHT (16-10-2006) het volgende:
“In Japan, however, enthusiasm for the new resolution was greater. Hawkish politicians close to Prime Minister Shinzo Abe said the Japanese were prepared to assist the American military in inspecting North Korean ships despite Japan's pacifist Constitution, and called for a debate on whether Japan should possess nuclear arms. Abe himself has said he has no intention of changing the government's longtime ban on the weapons.”
Samenvattend: de huidige Chinese politiek is er op gericht om een pro-Chinese factie aan de macht te brengen in Noord Korea, de Amerikaanse/Japanse om een snelle ineenstorting van Noord Korea te bewerkstelligen (waardoor ook China indirect verzwakt kan worden). Voor de Amerikaanse regering kan dit beleid worden gebruikt als opstapje richting Iran, waartegen ook sancties in de Veiligheidsraad binnenkort worden besproken. Zo volgt de VS een succesvol, door haar bondgenoten gesteunde ambivalent beleid: enerzijds een unilaterale confrontatiepolitiek met behulp van coalities van de ‘willing’ via sancties die het doelland in haar vitale belangen treffen, anderzijds een relatief gematigde diplomatie waardoor de indruk ontstaat dat men niet op een oorlog uit is. Dit verkoopt goed in de internationale publieke opinie, die immers nog steeds uiterst kritisch is ten aanzien van oa de Amerikaanse/Britse oorlog tegen het ‘terrorisme’.
Karel Koster
PENN/Nl
Naar boven
Naar beginpagina