NAVO-raketschild dreigt nieuwe wapenwedloop uit te lokken
door Ludo De Brabander
Gepubliceerd op DeWereldMorgen.be
Turkije heeft ingestemd met de ontplooiing van een radarinstallatie in het zuidoosten van het land als onderdeel van het geplande raketschild van de NAVO. Er dreigt een nieuwe wapenwedloop, vreest Ludo De Brabander.
De beslissing van de Turkse regering kan worden gezien als een gevolg van de verbeterde relaties met de VS nadat deze door de oorlog tegen Irak op een dieptepunt waren beland.
Het Turkse besluit is misschien ook wel een wederdienst voor de vraag naar Amerikaanse Predator drones (onbemande vliegtuigen) die het Turkse leger nodig heeft in zijn strijd tegen de Koerdische rebellen van de PKK wier basissen zich in Irak bevinden.
Ook Roemenië en Polen doen mee
De Turkse aankondiging komt een dag nadat bekend raakte dat Roemenië met Washington een overeenkomst tekende om het SM-3 ballistisch rakettendefensiesysteem, een belangrijk ander onderdeel van het raketschild, in het zuiden van zijn grondgebied op te stellen.
Het project zou starten in 2015 waarbij er ook 200 Amerikaanse soldaten zullen worden gestationeerd op de Roemeense militaire Deveselu-luchtmachtbasis. In 2018 zou Polen volgen dat zich al principieel heeft akkoord verklaard om SM-3 interceptoren (GBI – Ground Based Interceptor) op te stellen.
De VS werken al decennia aan een peperduur raketschild dat al onder diverse namen zoals Star Wars door het leven ging. In de jongste versie betrekken de VS Europa in het systeem via de NAVO. Officieel gaat het om de bescherming van de VS en zijn bondgenoten tegen aanvallen van buitenaf.
'First strike' zonder tegenaanval te moeten vrezen
In werkelijkheid zijn de VS op zoek naar een strategisch voordeel. Het systeem van radars, raketbasissen en op zee gebaseerde componenten, laat de VS toe om als eerste een aanval uit te voeren (first strike) zonder de gevolgen van een tegenaanval te moeten vrezen omdat deze zou worden geneutraliseerd door het raketschild.
Op de NAVO-top in Lissabon in november vorig jaar werd een nieuw strategisch concept goedgekeurd waarin het NAVO-raketschild opgenomen is als een centraal onderdeel van de NAVO-strategie in de komende jaren.
In 2020 zou het raketschild heel Europa moeten beslaan voor een bedrag dat de NAVO-leiders op 200 miljoen euro hebben geraamd te verdelen onder de 28 NAVO-partners. De Belgische bijdrage zou 3,5 miljoen euro bedragen.
Reële kostprijs veel hoger dan geraamde
Het hele project roept heel wat vragen en protest op. Niet in het minst over de geraamde kostprijs. Interne NAVO-documenten stellen dat de werkelijk kostprijs voor onder meer onderhoud en lokale infrastructuur veel hoger zal uitvallen. Een gelijkaardig VS-systeem wordt door het Pentagon op maar liefst 58 miljard dollar geraamd.
Het valt te betwijfelen dat het raketschild voor meer Europese veiligheid zal zorgen in Europa, niet in het minst op die plaatsen waar het systeem zal worden ontplooid.
De Tsjechische bevolking verzette zich heftig tegen een geplande radarinstallatie van een eerdere (Amerikaanse) versie van het raketschild, omdat deze installatie wel eens het eerste doelwit zou kunnen vormen van een mogelijke aanvaller. Dit Bush-project werd door Obama afgevoerd om het vervolgens te vervangen door een uitgebreider NAVO-raketschild.
Het raketschild zou wel eens het begin kunnen inluiden van een nieuwe wapenwedloop. Landen met nucleaire capaciteit zullen het strategisch nadeel willen wegwerken door in te zetten op wapensystemen die het raketschild moeten vernietigen en het efficiënter maken van hun nucleair arsenaal.
Oplopende spanningen met Rusland
Het hele project heeft juist daarom al tot hoog oplopende spanningen geleid met de Russen die garanties willen dat het raketschild niet tegen hen is gericht. Voorlopig doet de NAVO daar heel aarzelend over.
Rusland kan zich enkel vinden in het raketschild als het gaat om een gezamenlijk ontwikkeld project. Maar de NAVO weigert dat en wil Moskou hoogstens in tweede orde bij het raketschild betrekken. Rusland heeft deze zomer gewaarschuwd dat het niet zal toestaan dat zijn nucleaire afschrikkingsmacht wordt ondermijnd.
Moskou heeft gedreigd met een drieledige reactie: de ontplooiing van een defensiesysteem in de ruimte, de opstelling van nieuwe strategische nucleaire raketten in het westen van het land en zelfs het opzeggen van het nog maar net overeengekomen nieuwe START-verdrag dat de reductie regelt van nucleaire strategische langeafstandsraketten.
Een ander probleem is dat de VS niet onder stoelen of banken steekt dat het op termijn het Israëlische raketschild wil inpluggen op het Europese raketschild. Israël is zelf een moderne nucleaire macht die op erg gespannen voet leeft met Iran, een land dat verdacht wordt zelf aan een nucleair arsenaal te werken. Europa dreigt via de NAVO nog meer spanningen te veroorzaken met Iran.
NAVO versus nucleaire dwerg Iran
Tot slot rest de vraag of dit raketschild wel nodig is. Het belangrijkste argument voor een raketschild wordt geleverd door de potentiële dreiging die van Iran zou uitgaan. Maar dat is nogal absurd.
Teheran is in vergelijking met de NAVO een militaire dwerg. Het lijkt dus erg onwaarschijnlijk dat dit land zelfmoord zou plegen door een aanval uit te voeren tegen een of meerdere landen van deze westerse militaire alliantie. Laat staan dat het daartoe in staan zou zijn.
De Iraanse wapensystemen geraken niet verder dan Turkije. Het is net dat land dat de afgelopen jaren verbeterde relaties heeft aangeknoopt met Teheran. Hoewel Turkije er voor heeft gezorgd dat Iran in het strategisch concept van de NAVO niet expliciet genoemd zou worden als land waar de dreiging zou vanuit gaan, heeft de Turkse deelname aan het raketschild inmiddels wel gezorgd voor diplomatieke wrijvingen met het buurland.
Het raketschild herbergt dus vooral veel nadelen, temeer omdat het absoluut niet zeker is of het wel technisch uitvoerbaar is. In tijden van economische crisis en krimpende overheidsbudgetten is het weinig verantwoord om hier verloren geld tegenaan te smijten.
Ludo De Brabander is co-auteur van het boek 'Als de NAVO de passie preekt' (uitgeverij EPO, 2009) en is stafmedewerker bij Vrede vzw.
Gepubliceerd op DeWereldMorgen.be
Naar boven
Naar beginpagina