Stop wat IS groot maakt!
door Ludo De Brabander, Vrede vzw
Als het parlement groen licht geeft, dan zal België met zes F-16's vanuit Jordanië deelnemen aan de 'coalition of the willing'. Die is grotendeels samengesteld uit landen die IS en andere radicale jihadi's hebben gefinancierd en bewapend, en wier onderdanen met de hulp van NAVO-bondgenoot Turkije de afgelopen jaren de grens richting Syrië overstaken om te helpen een kalifaat op te richten.
Kinderen, slachtoffers van NAVO bombardement
Het is dus met deze bondgenoten dat we 'luchtoperaties' (wellicht luchtbombardementen) zullen uitvoeren om - in de naïeve woorden van John Kerry, VS-minister van Buitenlandse Zaken - IS te 'elimineren'. Daarmee waagt ons land zich drie jaar na de oorlog in Libië aan een nieuw militair avontuur.
Een ezel....
De feiten lijken zich te herhalen. Het quasi-voltallige parlement steunde de Belgische deelname aan de NAVO-luchtbombardementen tegen Libië. Ondertussen is duidelijk gebleken dat die meer problemen hebben gecreëerd dan opgelost. Libië is in een grote chaos beland. Ver van onze camera's vielen er de afgelopen maanden vele honderden doden. Radicale islamisten die voorheen konden rekenen op de luchtsteun van Belgische F-16's en andere NAVO-bondgenoten, zijn aan een opmars begonnen. Pikant detail is dat Qatar deze islamisten van wapens voorziet, wapens die Qatar onder meer in Europa heeft aangekocht. Volgens een VN-rapport van april 2013 werd Libië overigens een belangrijke draaischijf voor illegale wapentrafieken naar tal van conflictgebieden.
Zelfde verhaal in Afghanistan. Jarenlang werden daar honderden miljarden dollars in de oorlog geïnjecteerd, maar de Taliban zijn niet verslagen. Integendeel.
Een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen - maar dat gaat blijkbaar niet op voor onze beleidsverantwoordelijken. Na Afghanistan, Irak en Libië, is het moeilijk om nog veel geloof te hechten aan de effectiviteit van dit soort van brutale militaire interventies. Het bombarderen vanop veilige afstand, waarbij altijd onschuldige slachtoffers vallen, en het bewapenen van dubieuze groepen op het terrein om het vuile werk te doen, die allerlei oorlogsmisdaden plegen: deze strategie werkt niet! Erger, militaire interventies, wapenleveringen en oliedollars uit de Golf hebben groot gemaakt wat we nu pretenderen te willen bestrijden.
Een 'coalitie van daders'
Wat doet België aan de zijde van de VS en de reactionaire Golfstaten die aan de basis liggen van de rotzooi in Irak en Syrië? Was het niet de VS die met zijn illegale invasie en bezetting van Irak het klimaat heeft geschapen waarin eerst Al-Qaeda en vervolgens IS konden gedijen? Nu is de grootmacht begonnen met luchtbombardementen in Syrië, zonder VN-mandaat en zonder rekening te houden met de politieke gevolgen die we bij eerdere interventies konden vaststellen.
Een belangrijke Syrische 'gematigde' rebellengroep, Harakat Hazm, die in deze campagne tegen IS als één van de eersten Amerikaanse wapens mocht ontvangen, veroordeelde op zijn Facebookpagina de Amerikaanse luchtaanvallen, omdat deze zowel het regime van al-Assad als de islamistische extremisten sterker maken. Volgens verschillende bronnen maakten de recente Amerikaanse bombardementen in Syrië verschillende burgerslachtoffers onder wie minstens twee kinderen (in Idlib). Bij elk bombardement dreigen er nieuwe burgers gedood te worden en daarmee zal ook het ongenoegen stijgen waarop IS net teert voor zijn rekruteringen.
Daarmee zijn we meteen aanbeland bij de vraag die te weinig gesteld wordt en waar meteen een deel van de oplossing ligt: hoe is het mogelijk dat IS kon uitgroeien tot een zo machtige en efficiënte militie?
Het recept als kwaal
Ten eerste halen de IS-strijders hun motivatie uit de haat voor het 'normloze' westen, die toeneemt naarmate het zich politiek en militair verder blijft mengen in de regio op basis van een twee-maten-twee-gewichtenbeleid. De politieke frustraties zijn groot: de veroordeling van mensenrechtenschendingen, behalve bij onze bondgenoten (in de Golf); de Israëlische bezetting, kolonisatie en blokkade van Palestina; de oorlog in Afghanistan, Irak, Libië,... Het valt te vrezen dat een nieuw militair optreden in Irak en Syrië niet alleen een vorm van symptoombestrijding is, maar van het recept de kwaal dreigt te maken.
Ten tweede is er de huichelachtige ambivalente houding van een aantal Golfstaten en Turkije ten aanzien van IS, Jabhat al-Nusra en konsoorten. Tussen het Saoedische Wahabisme en de ideologie van IS is er weinig verschil. De eerste is onze bondgenoot, de tweede tegenwoordig onze vijand. Maar op het terrein is Saoedi-Arabië de belangrijkste financier en wapenleverancier geweest van radicale jihadi's in zijn regionale machtsstrijd met de 'ketterse' regimes in Damascus, Bagdad en Teheran. Nu oogst het land - door Obama in zijn speeches 'our friend' genoemd - wat het heeft gezaaid.
Turkije heeft zijn grenzen opengesteld voor Syrië-strijders en massale wapenleveringen. In de nasleep van de gijzelingsaffaire - de recente vrijlating van 49 Turkse gijzelaars door IS - zijn er grote vermoedens dat Ankara samenwerkt (of minstens heeft samengewerkt) met IS. De gijzelaars kwamen vrij op het ogenblik dat IS een offensief startte tegen Kobani, een Syrisch-Koerdische enclave aan de grens met Turkije. Klopt de bewering van de Syrische Koerden dat Turkije voor het transport van de zware wapens voor IS heeft gezorgd? Wapens die werden ingezet tegen de Koerdische strijders van de YPG (de Beschermingseenheden van de Syrische Koerden). Turkije is hen liever kwijt dan rijk omwille van de sterke banden met de PKK, de Koerdische Arbeiderspartij die als een terroristische organisatie bestempeld wordt. De Turkse grens staat ook gewillig open voor de oliesmokkel die zorgt voor de nodige deviezen in de oorlogskas van IS.
Wishful thinking: Amerikaanse wapens voor 'gematigden'
Een derde reden waarom IS kon uitgroeien tot een zo machtige en efficiënte militie, is de Amerikaanse neiging om er een nog grotere knoeiboel van te maken, als een gevolg van een mix van wishful thinking, machtsspelletjes en een foute inschatting van de politieke realiteit. Minister Kerry heeft aangekondigd de gematigde oppositie in Syrië te bewapenen en te versterken om te strijden tegen IS. Nonsens, zoals Robert Fisk schrijft in The Independent. Op het terrein is het onderscheid tussen 'gematigd' en 'radicaal' helemaal niet zo helder als de VS-leiders dat zouden willen. In het verleden zijn vele van deze 'gematigde' groepen gewoon overgelopen naar de radicale jihadisten van IS, Jabha al Nusra of Ahra-Ash-Sham. Zij domineren inmiddels de gewapende oppositie en boeken terreinwinst met de geleverde wapens.
De enige krachten die op het terrein daadwerkelijk het verschil maken, zijn allemaal vijanden van de VS en dus kan er geen pact mee gesloten worden: naast de PKK/YPG gaat het om het regime van Assad, Iran, en de Hezbollah uit Libanon. Ook al in The Independent stelde Midden-Oosten-kenner Patrick Cockburn dat er broodnodig een politiek akkoord nodig is tussen Assad en de politiek sterk verdeelde Syrische oppositie om het hoofd te kunnen bieden aan de salafistische fanatiekelingen. Maar de VS zal zoiets niet toestaan want het doorkruist de desastreus gebleken politiek om te komen tot een regime-wissel in Syrië. Het is alvast opvallend dat de Amerikaanse luchtbombardementen niet bedoeld waren om de Koerdische strijders van YPG te hulp te snellen bij de verdediging van Kobani tegen IS. Zij hebben de klus - voorlopig met succes - alleen moeten klaren.
De echte Belgische agenda: nieuwe gevechtsvliegtuigen
En België? Onze deelname aan de 'coalition of the willing' wordt niet bepaald door Irak of Syrië maar door een binnenlandse agenda: aantonen dat de vervanging van de F-16's broodnodig is en dat ons leger maar in zijn opdrachten kan slagen als het defensiebudget de hoogte ingaat. Groenen en sociaaldemocraten lijken in deze val te trappen die de regeringsonderhandelaars voor hen hebben klaargezet. Als zij de illusie koesteren dat we met het wondermiddel van bombardementen de zaak daar even gaan oplossen en levens gaan redden, zijn ze eraan voor de moeite. Zo'n grote - gecreëerde - chaos krijg je niet in een handomdraai opgelost.
De slachtoffers die er nu vallen, zijn een gevolg van de oorlogspolitiek uit het verleden. Als we daar al eens komaf mee zouden maken, vermijden we nog veel meer leed in de toekomst. Stop wat IS groot maakt, draai de oorlogskraan dicht!
Dit artikel is eerder gepubliceerd op DeWereldMorgen.be.
Deze bijdrage is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 2.0 België licentieNaar boven
Naar beginpagina