Korte Berichten week 21
Kees Kalkman
Inhoud:
- Achter de façade van de rechtsstaat
BND-affaire toont aan: geheime diensten zijn niet te controleren
- Schäuble: Binnenlands gebruik oorlogsrecht
- Hardnekkig verzet in Zuid-Korea tegen militaire aanwezigheid VS
Achter de façade van de rechtsstaat
BND-affaire toont aan: geheime diensten zijn niet te controleren
De Stasi verschrikkelijker nagedachtenis is in ons midden. Dat is de teneur, nadat steeds meer berichten doorsijpelen over het bespioneren van en door middel van journalisten door de Bundesnachrichtendienst (BND – Duitse buitenlandse inlichtingendienst). Want het is nu duidelijk, dat in geen van de bekend geworden gevallen de observatie in het binnenland door de BND op toelaatbare wijze om zichzelf te beschermen plaatsgevonden heeft. Veeleer heeft de dienst zijn bevoegdheden bij operaties in Duitsland voortdurend en op grove wijze overschreden.
De toenemende aktiviteiten van de buitenlandse inlichtingendienst in het binnenland zijn sinds het geval van het afluisteren van telefoons in het teken van terreurbestrijding berucht geworden. Want in tegenstelling tot de situatie bij de politie, die in het kader van de rechtsstaat wordt gekontroleerd, is het kontrolekomité van het parlement niets meer dan een rechtsstatelijke façade.
Binnen de afgeschermde ruimte van de inlichtingendienst gedijen, naar nu plotseling blijkt, grootschalige intriges. Hier wordt gekorrumpeerd, lanceert men geruchten en krijgt daardoor politieke invloed.
Dit is een logisch gevolg van een bureaukratie die in haar wezen vòòrdemokratisch funktioneert. Zij maakt bij het inwinnen van inlichtingen in het buitenland (dus haar eigenlijke taak) systematisch gebruik van middelen, die bij de gerekruteerde ‘medewerkers’ in de betreffende landen als zware misdrijven te boek staan – bijvoorbeeld landverraad. Dit soort operaties werd ten tijde van de Koude Oorlog als moreel legitiem gezien, omdat ze gedekt werden door een strijd tussen maatschappijstelsels, waarbij ‘wij’ aan de goede kant stonden. Maar ze verliezen hun rechtvaardiging in de mate waarin Duitsland internationaal als kampioen van de rechtsorde en voor de universele geldigheid van normen als richtsnoer optreedt.
De aktiviteiten van de buitenlandse inlichtingendiensten zijn echter alleen te verenigen met een politieke opvatting waarbij de staten zich in een ‘natuurlijke staat’ bevinden waarbij ze allemaal als wolven voor elkaar zijn en het ‘nationaal belang’ de enige maatstaf is voor het politieke handelen. In deze wereldopvatting zijn morele skrupules alleen maar kinderachtig. Want moralisten weigeren de wereld zoals die is te aanvaarden.
De Stasi-vergelijking met de BND-praktijken tegen journalisten is misschien overdreven. Maar dat ze als vanzelfsprekend gebruikt wordt toont aan: Het gaat niet om afzonderlijke gevallen, maar om een struktureel pobleem. Richtlijnen vanuit de Bondskanselarij zullen dat niet oplossen.
Bron: Christian Semler, kommentaar Tageszeitung (Duitsland), 16 mei 2006
Naar bovenSchäuble: Binnenlands gebruik oorlogsrecht
Tijdens een forum van de evangelische werkgemeenschap van de CDU heeft de Duitse minister van binnenlandse zaken Wolfgang Schäuble ervoor gepleit om in de toekomst ook terroristische aanslagen als ‘aanval’ in de zin van het internationale oorlogsrecht op te vatten. In dezelfde richting gaat het plan voor een defensienota van minister van defensie Franz Josef Jung, dat door de SPD daarom scherp wordt bekritiseerd.
Schäuble zette tijdens de bijeenkomst in Berlijn zijn visie over het vonnis van het constitutioneel hof inzake de luchtveiligheidswet uiteen. Deze wet moet het neerschieten van een gekaapt passagiersvliegtuig legaliseren als daarmee – zoals bij de aanslagen van 11 september 2001 in de VS – een groter aantal mensenlevens kan worden gered. De rechters in Karlsruhe hadden geoordeeld dat deze wet om twee redenen strijdig is met de grondwet: ten eerste omdat de grondwet de binnenlandse inzet van de Bundeswehr verbiedt. En verder omdat mensenlevens niet rekenkundig met elkaar mogen worden vergeleken.
De minister stelt nu dat “in het kader van politiewerk” deze redenering te volgen is, maar dat dit niet geldt in het geval van landsverdediging. Volgens het internationaal oorlogsrecht zou daar de “proportionaliteitsregel” gelden. De beide ministers willen dus een uitbreiding van het veiligheidsbegrip, die het de staat mogelijk maakt om ook in het geval van een binnenlandse dreiging het oorlogsrecht toe te passen.
Volgens Schäuble is het volkerenrecht door de uitspraak van de Veiligheidsraad op 12 september 2001, die de terreuraanslagen van de vorige dag als aanval op de VS aanduidde, verder ontwikkeld. De grens tussen binnenlandse en externe veiligheid zou zijn opgeheven.
Op internationaal niveau wordt deze visie ook door de NAVO-raad gedeeld, die na de aanslagen solidariteit uitsprak op basis van artikel 5 van het NAVO-verdrag. Niet alleen konflikten tussen staten worden voortaan als ‘oorlog’ gedefinieerd, maar ook aanvallen van niet-statelijke groeperingen op civiele of militaire doelen.
Bron: Bettina Gaus, Tageszeitung (Duitsland), 20 mei 2006
Naar bovenHardnekkig verzet in Zuid-Korea tegen militaire aanwezigheid VS
In het moerassige hart van het Koreaanse schiereiland zijn opstandige rijstboeren verwikkeld in hun eigen oorlogje tegen VS-militairen. De Amerikaanse strijdkrachten zijn bezig met de grootste regionale verhuizingsbeweging sinds tientallen jaren. Daarbij is het boerenland van het dorpje Daechuri veroordeeld om plaats te maken voor de uitbreiding van de naburige VS-basis Camp Humphreys, waar het nieuwe Amerikaanse hoofdkwartier moet komen. Ongeveer 70 volhouders in het dorp hebben tot nu toe geweigerd om in te gaan op pogingen om ze uit te kopen. Er zijn bedragen tot 70.000 dollar per hectare geboden, maar ze weigeren van hun voorvaderlijke grond te vertrekken. Bij een aantal Zuidkoreaanse vakbonden en studentengroepen hebben ze inmiddels een heldenstatus gekregen. De afgelopen weken hebben demonstranten de grootste anti-Amerikaanse betoging sinds vier jaar gehouden en van Daechuri een symbool gemaakt van hun strijd om de VS-troepen uit het land te verdrijven.
De VS-plannen in Zuid-Korea komen neer op een reductie van 33% van het aantal militairen tot 25.000 en de consolidatie van 104 verspreide militaire installaties naar 10 regionale bases in 2008. Het betekent dat de aanwezigheid van VS-troepen in een aantal gemeentes zal toenemen, waar ze bepaald niet met open armen worden ontvangen.
Er zijn nog harde onderhandelingen aan de gang over de eis van het Zuidkoreaanse ministerie van milieu dat de VS de hoge kosten van sanering en herbebossing van de plekken die verlaten worden voor hun rekening zullen nemen.
De vorige grote demonstraties in Zuid-Korea waren in 2002 toen honderdduizenden de straat opgingen, nadat twee schoolmeisjes waren overreden en gedood door een pantserwagen van de VS.
De autoriteiten zeggen dat ze de boeren in oktober van hun land willen zetten als ze dan nog niet vrijwillig vertrokken zijn.
Bron: Anthony Faiola, Washington Post (VS), 21 mei 2006
Naar boven
Naar beginpagina